Zihninize Hükmeden Fikirler: Zihinsel Odaklanmanın Gücü ve Tehlikeleri (The Top Idea in Your Mind)

Yiğit Konur'un Okuma Listesi

"Paul Graham'ın 2010’da yazdığı bu makale, zihnin en üstünde yer alan fikirlerin önemini vurguluyor. Graham, genellikle zihnimizin serbestçe dolaşmasına izin verdiğimizde üzerinde en çok düşündüğümüz fikrin, diğerlerinden daha fazla 'düşünme süresi' aldığını belirtiyor. Dolayısıyla yanlış bir fikrin zihnimizde bir numaralı konu olmasının felaket olabileceğini ifade ediyor. Bir fikrin zihnin en üstündeki konumunu almasının özellikle para ve anlaşmazlıklarla ilgili konularda tehlikeli olabileceğini belirtiyor. Graham, gerçekten önemli olan fikirlere odaklanmak ve anlaşmazlıklardan kaçınmak için zihinsel enerjimizi nasıl yönetebileceğimiz üzerinde duruyor.

---

# Zihninize Hükmeden Fikirler: Zihinsel Odaklanmanın Gücü ve Tehlikeleri (The Top Idea in Your Mind)

Temmuz 2010

Bir süre önce, sabah duşta ne düşündüğümüzün aslında sandığımdan daha önemli olduğunu fark ettim. Duştayken aklımıza güzel fikirlerin geldiği olur ya hani, işte onu biliyordum. Ama şimdi daha da ileri gideceğim: Eğer bir şey üzerinde gerçekten iyi bir iş çıkaramıyorsan, muhtemelen onu duşta düşünmüyorsun demektir.

Zor problemler üzerinde kafa patlatan herkes, bir şeyi çözmeye çalışırken başarısız olup, daha sonra başka bir şey yaparken birdenbire cevabı görmek gibi bir durumla muhtemelen karşılaşmıştır. Yani çaba sarf etmeden yaptığınız bir tür düşünme var. Bu tür düşünmenin sadece zor problemleri çözmede yardımcı olmadığını, aynı zamanda gerekli olduğuna giderek daha çok inanıyorum. Ama zor olan şey, bunu sadece dolaylı yoldan kontrol edebilirsiniz.

Bence çoğu insanın aklında her zaman bir tane ana fikir var. Bu fikir, düşüncelerinin serbestçe dolaşmasına izin verildiğinde, nereye yöneleceği oluyor. Ve bu fikir, bu tür düşünmenin tüm yararlarını alırken, diğerleri ondan yoksun kalır. Bu yüzden yanlış fikrin aklınızın en üstünde yer almasına izin vermek tam bir felaket olabilir.

Bunun bana açıkça anlaşılır olmasını sağlayan şey, aklımın en üstünde olmasını istemediğim bir fikrin iki uzun süre boyunca orada kalmasıydı.

Start-up'ların para toplamaya başladıklarında çok daha az iş yaptıklarını fark etmiştim ama kendi para toplama sürecimizde neden olduğunu anladım. Sorun yatırımcılarla görüşmek için harcanan gerçek zaman değil. Sorun, para toplamaya başladığınızda, para toplama aklınızdaki en önemli fikir haline geliyor. Bu, sabah duşta düşündüğünüz şey oluyor. Ve bu da başka soruların düşünülmemesi anlamına geliyor.

Viaweb'i yönetirken para toplamaktan nefret etmiştim ama neden bu kadar nefret ettiğimi unutmuştum. Y Combinator için para topladığımızda hatırladım. Para konuları, aklınızdaki en önemli fikir olmaya özellikle eğilimlidir. Çünkü olmak zorundalar. Para kazanmak zordur. Bu, varsayılan olarak gerçekleşen bir şey değildir. Siz duşta düşünmedikçe gerçekleşmeyecek bir şey. Ve sonra başka bir şey üzerinde çalışmak istediğinizde çok az ilerleme kaydedersiniz.

(Profesör olan arkadaşlarımdan benzer şikayetler duyuyorum. Günümüzde profesörler, yanında biraz araştırma yapan profesyonel fon toplayıcıları gibi görünüyor. Belki de bunu düzeltmenin zamanı gelmiştir.)

Bu durumun bana bu kadar güçlü bir şekilde çarpmasının nedeni, önceki 10 yıl boyunca istediğim şeyi düşünebilmiş olmamdı. Bu yüzden düşünemediğimdeki kontrast çok keskin oldu. Ama bu sorunun bana özgü olduğunu düşünmüyorum, çünkü hemen hemen her start-up'ın para toplamaya - veya alıcılarla görüşmeye - başladığında durduğunu gördüm.

Düşüncelerinizin nereye gideceğini doğrudan kontrol edemezsiniz. Eğer onları kontrol ediyorsanız, onlar serbestçe dolaşmıyor demektir. Ancak dolaylı olarak, kendinizi hangi durumlara soktuğunuzu kontrol ederek, onları dolaylı olarak kontrol edebilirsiniz. Bu benim için ders oldu: nelerin sizin için kritik hale geldiğine dikkat edin. Kendinizi en acil problemların üzerine düşünmek istediğiniz problemlar olduğu durumlara sokmaya çalışın.

Tabii ki tam kontrolünüz yok. Bir acil durum, başka düşünceleri aklınızdan çıkarabilir. Ama acil durumlar dışında, aklınızdaki en önemli fikir olacak şey üzerinde oldukça fazla dolaylı kontrolünüz var.

Bazı düşüncelerin, daha ilginç fikirleri iterek dışarı çıkarma şeklinde özellikle kaçınılması gereken iki tür, olduğunu fark ettim. Biri hakkında zaten bahsettim: para hakkındaki düşünceler. Para almak neredeyse dikkati dağıtma tanımına girer. Diğeri ise anlaşmazlıklar. Bunlar da yanıltıcı bir şekilde ilgi çekicidir: gerçekten ilginç fikirler gibi velcro şekline sahiptirler, ama onların içeriksiz halleridirler. O yüzden eğer gerçek iş yapmak istiyorsanız anlaşmazlıklardan kaçının.

Hatta Newton bile bu tuzağa düştü. 1672'de renkler teorisini yayınladıktan sonra, kendini yıllarca süren anlaşmazlıklarla meşgul buldu ve sonunda yayınlamayı bırakmanın tek çözüm olduğuna karar verdi:

> Felsefeye bir köle olduğumu gördüm, ama Mr Linus'un işlerinden kurtulabilirsem, özel tatminim için yaptığım şeyleri bırakıp, ardımdan çıkmasına izin verdiğim şeyler dışında, ona kararlı bir şekilde veda edeceğim. Çünkü görüyorum ki, bir insan ya hiçbir yeni şey çıkarmamaya karar vermelidir ya da onu savunmak için bir köle olmalıdır.

Linus ve Liege'deki öğrencileri, en azından daha ısrarcı eleştirmenler arasındaydı. Newton'ın biyografi yazarı Westfall, onun aşırı tepki verdiğini düşünüyor:

> Yazdığı zamanı hatırlayın, Newton'ın ""köleliği"", Liege'ye beş yanıt vermekten, toplamda on dört basılı sayfa boyunca bir yıl boyunca oluşuyordu.

Newton'a daha çok sempati duyuyorum. Sorun 14 sayfa değil, bu aptalca tartışmanın sürekli olarak başka şeyler düşünmek isteyen bir zihinde en önemli fikir olarak yeniden gündeme gelmesinin yarattığı acıydı.

Diğer yanağı çevirme, bencil avantajlara sahip çıktı. Sana bir zarar veren kişi, sana iki kez zarar verir: birincisi zararın kendisi, ikincisi ise daha sonra onu düşünerek harcadığın zaman. Eğer zararları görmezden gelmeyi öğrenirsen, en azından ikinciyi önleyebilirsin. Ben zarar veren insanlar hakkında düşünmemeyi, aklımda yer kaplamayı hak etmiyorlar diyerek kendime söyleyerek bir ölçüde başarabiliyorum. Ayrıntıları unuttuğumu her fark ettiğimde mutlu oluyorum, çünkü bu onları düşünmediğim anlamına geliyor. Eşim benim ondan daha affedici olduğumu düşünüyor, ama benim nedenlerim tamamen bencil.

Sanırım birçok kişi, herhangi bir zaman diliminde aklında hangi fikrin en üstte olduğundan emin değil. Ben sık sık yanılıyorum. Genellikle aklımda en üstte olmasını istediğim fikir olduğunu düşünürüm, gerçekte öyle olmasa bile. Ama bunu anlamanın kolay bir yolu var: sadece bir duş alın. Düşünceleriniz hangi konuya sürekli dönüyor? Eğer düşünmek istediğiniz şey bu değilse, belki de bir şeyleri değiştirmek istersiniz.""

**Notlar**
[1] Şüphesiz bu tür düşünmenin zaten bir adı var ama ben buna ""ortam düşüncesi"" diyorum.
[2] Bizim durumumuzda bu özellikle açıktı, çünkü topladığımız fonların hiçbiri zor değildi ve yine de her iki durumda da süreç aylarca sürdü. Büyük miktarlarda para taşımak asla insanların gelişigüzel davranacağı bir şey değildir. Gereken dikkat miktarla birlikte artar - belki doğrusal olarak değil ama kesinlikle monoton olarak.
[3] Sonuç: Yönetici olmaktan kaçının, yoksa işiniz para ve anlaşmazlıklarla uğraşmaktan ibaret olur.
[4] Oldenburg'a mektup, Westfall, Richard, _Life of Isaac Newton_, s. 107'de alıntılanmıştır.
Bu çalışmanın taslaklarını okuyan Sam Altman, Patrick Collison, Jessica Livingston ve Robert Morris'e **teşekkürler**.

---

İlişkili Konseptler: sabah düşüncelerinin önemi, aklınızdaki en önemli fikir, fikir üretme, para endişelerinin verimlilik üzerindeki etkisi, verimlilik için tartışmalardan kaçınma, düşüncelerinizi kontrol etme, dolaylı düşünce kontrolü, dikkat dağıtıcıları önlemenin önemi, Isaac Newton'un renkler teorisi tartışması, zihinsel ala...